Każdego roku miliony ludzi postanawiają przyjąć lepszą dietę, więcej ćwiczyć lub schudnąć, ale lekarze wiedzą, że prawdopodobieństwo, że pacjenci rozwiną nowe zachowania zdrowotne i je utrzymają, jest niskie. W rzeczywistości badania pokazują, że od 25 do 50 procent pacjentów nie przestrzega zaleceń lekarzy. Zwracając uwagę, że lekarze otrzymują niewielkie przeszkolenie w szkołach medycznych w zakresie zmiany zachowań pacjentów, krajowy zespół psychologów badawczych opublikował książkę, w której przedstawiono pracownikom służby zdrowia skuteczne strategie pomagania pacjentom w poprawie ich zachowań zdrowotnych i stosowaniu się do leczenia. Książka „ Health Behavior Change and Treatment Adherence: Evidence-Based Guidelines for Improving Healthcare” (Oxford University Press 2009), jest współautorem książki Kelly B. Haskard-Zolnierek, adiunkt psychologii na Texas State University-San Marcos; M. Robin DiMatteo, wybitny profesor psychologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Riverside; oraz Leslie R. Martin, profesor psychologii na Uniwersytecie La Sierra w Riverside w Kalifornii.
Opierając się na 50-letnich badaniach empirycznych, autorzy pokazują, że zanim zmieni się zachowanie pacjenta, muszą być obecne trzy składniki: 1) Pacjent musi zrozumieć, jakiego rodzaju zmiany się oczekuje; 2) pacjent musi być zmotywowany do wykonania danego zachowania oraz 3) musi mieć narzędzia potrzebne do zmiany zachowania. Czynniki takie jak dostęp do opieki medycznej i ubezpieczenia z pewnością wpływają na zdolność pacjenta do stosowania się do leczenia – wyjaśnił Haskard-Żołnierek, ale jakość komunikacji między lekarzem a pacjentem jest kluczowym wyznacznikiem zrozumienia przez pacjenta sposobu leczenia i jego motywacji do jego przestrzegania.
„Jeśli na przykład pacjenci są niezadowoleni z formy komunikacji lekarza, prawdopodobieństwo kontynuacji leczenia jest mniejsze” – powiedział Haskard-Żołnierek. „Z drugiej strony, kiedy lekarze komunikują się afektywnie – kiedy są przyjaźni i empatyczni oraz kiedy udzielają jasnych informacji bez użycia żargonu medycznego – pacjenci są bardziej zadowoleni z ich leczenia i stosują się do niego”. Uznając, że zapracowani pracownicy służby zdrowia pracują według napiętych harmonogramów, autorzy przedstawiają proste strategie
257
pomagające pacjentom zrozumieć, co muszą zrobić, przekonując ich do zmiany zachowania i pokonywania barier utrudniających zmianę. Na przykład pracownicy służby zdrowia mogą:
• Stosować podejście zespołowe do zapewniania opieki nad pacjentem, udzielając pacjentowi porad przed wizytą i pomocy w ustalaniu programu opieki zdrowotnej • Zapewnić interaktywne pomoce w podejmowaniu decyzji, które pomogą pacjentom uzyskać
informacje potrzebne do dokonywania wyborów medycznych • Zapewnić wizyty grupowe pacjentom z ta sama choroba przewlekłą
- Zapewnić oparte na technologii pomoce ułatwiające przestrzeganie zaleceń, takie jak przypomnienia przez telefon komórkowy lub e-mail
Opierając się na tysiącach badań empirycznych, autorzy oferują również wytyczne dotyczące takich tematów, jak poprawa zdrowia poprzez kształtowanie nawyków i zarządzanie nimi, pomoc pacjentom w ocenie ryzyka i podejmowaniu decyzji, skuteczna współpraca z pacjentami oraz tworzenie partnerstw między pacjentami a systemem opieki zdrowotnej.