Zgoda pacjenta jest podstawą prawną każdej interwencji medycznej tylko wtedy, gdy jest poprzedzona stosowną informacją udzieloną pacjentowi przez lekarza (świadoma zgoda). Obowiązek informowania lekarza i związane z nim prawo pacjenta do otrzymywania informacji jest zawarte w kodeksach deontologicznych, wielu dokumentach i uchwałach międzynarodowych, a także w ustawach krajowych, z których najważniejszym jest Ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty z 1996 r. (Art. 31) oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z 2008 r. (Art. 9). Zgodnie z prawem informacje przekazywane pacjentowi (lub w przypadku, gdy nie jest on w stanie ich otrzymać, jego przedstawicielowi prawnemu lub kompetentnej „osobie bliskiej”) powinny być jasne, przejrzyste, zrozumiałe dla określonego pacjenta (jako laika) i przekazane w odpowiednim (odpowiednim) czasie przed zabiegiem. Zakres i przedmiot informacji jest bardzo szeroki, gdyż lekarz jest zobowiązany do poinformowania pacjenta o jego stanie zdrowia, proponowanych i możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, przewidywalnych konsekwencjach ich zastosowania lub zaniechania, wynikach leczenia i prognozach na przyszłość. Informacje powinny co do zasady obejmować tylko normalne (typowe, zwyczajne) zagrożenia i skutki uboczne, które mogą wystąpić u konkretnego pacjenta. Pacjent ma jednak „prawo do poznania prawdy” i na jego prośbę lekarz powinien udzielić mu pełnej informacji, w tym także o wszystkich nadzwyczajnych konsekwencjach i powikłaniach, które pojawiają się bardzo rzadko (wyjątkowo). Lekarz, który z własnej winy narusza prawo pacjenta do uzyskania informacji, może ponosić odpowiedzialność cywilną za szkodę niematerialną na podstawie art. 4 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Ciężar dowodu wykonania obowiązku poinformowania spoczywa na lekarzu (art. 6 kc). Musi wówczas udowodnić, że udzielone przez niego informacje o zagrożeniach i konsekwencjach leczenia stanowiły podstawę do wyrażenia przez pacjenta zgody na określoną interwencję medyczną lub jej odmowy.
Prawo pacjenta do informacji według przepisów polskiego prawa medycznego
15 grudnia 2022